Meten is weten de nieuwe norm bij campings

‘Energieverbruik daalt met ruim 30% door verbruik van kampeerders te meten ’

‘Toen wij jaren geleden begonnen met het meten van het energieverbruik per kampeerder, werden we gek aangekeken door andere campingeigenaren.’ Anno 2023 blijkt Eline Buehre, manager van de Luxemburgse camping Nommerlayen, haar tijd ver vooruit te zijn geweest. Sinds de snelle stijging van de energieprijzen in 2022 zijn campingeigenaren ook vanuit financieel oogpunt gedwongen om kritisch naar het energieverbruik op de camping te kijken. Uit een rondgang van ACSI blijkt dat de oude all-inprijs steeds vaker vervangen wordt door een beleid dat gericht is op betalen naar gebruik.

De invloed van gas

‘In 2022 zijn de prijzen voor elektriciteit in Europa flink gestegen. Dit heeft vooral te maken met de sterk gestegen gasprijs. Om elektriciteit op te wekken is in veel gevallen ook gas nodig. Daarom heeft de gasprijs invloed op de prijs voor elektriciteit.’ Aan het woord is Jilles van den Beukel, energiespecialist bij The Hague Centre for Strategic Studies. 

De reden van de gestegen gasprijs laat zich raden. ‘Dit wordt veroorzaakt door het wegvallen van het merendeel van de gasimport uit Rusland. Poetin heeft die kraan grotendeels dichtgedraaid en daardoor is gas schaars. Hoewel de prijzen nu weer lager zijn dan in 2022, zijn ze nog steeds historisch hoog. De energiemarkt is een vrije markt die wordt bepaald door vraag en aanbod. En omdat veel leveranciers de elektriciteit van te voren inkopen, duurt het nog even voordat de energiegroothandels de prijzen weer laten dalen.

Dit proces werkt in alle Europese landen op een vergelijkbare manier. Wel is de manier waarop elektriciteit opgewekt wordt per land verschillend. En er zijn landen waar een maximumprijs voor elektriciteit wordt voorgeschreven. Frankrijk is daar een voorbeeld van.’

Zoeken naar de juiste mix

Net als consumenten hebben ook campingeigenaren het afgelopen jaar moeten omgaan met de hoge energieprijzen. Maar ook nu de elektriciteitsmarkt weer in rustiger vaarwater is terechtgekomen, is het belangrijk om het energiebeleid op de camping goed in te richten. Want dit soort prijsschommelingen kunnen ook in de toekomst weer voorkomen. ‘Onzekerheid over politieke factoren kan ook de komende tijd nog steeds voor onrust zorgen. We moeten afwachten hoe zich dat verder ontwikkelt,’ aldus van den Beukel. Een goed energiebeleid zorgt ervoor dat er duidelijkheid is voor kampeerders en dat campings niet ineens zelf voor onverwacht hoge kosten komen te staan. Campingeigenaren staan daarbij voor de uitdaging om een goede mix te vinden tussen een vaste prijs en het betalen naar gebruik.

Onrechtvaardig gevoel

Op de Luxemburgse camping Nommerlayen betalen kampeerders al zeven jaar voor hun eigen verbruik. Manager Eline Buehre legt uit dat ze hiermee zijn begonnen toen de vraag naar energie steeds groter werd door de komst van elektrische auto’s. Ook zag ze dat het energieverbruik per kampeerder enorm verschilde. Dit voelde oneerlijk. ‘Voorheen betaalde men € 3,75 per dag voor stroom op de camping. De één zette daar een kopje koffie voor bij de tent. Terwijl de ander van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat een straalkachel in de voortent liet branden. En allebei betaalden ze dezelfde prijs.’

Sinds het verbruik per kampeerder gemeten wordt, is het energiebeleid op de camping veranderd. ‘Iedere kampeerder betaalt bij de reservering een voorschot voor de energie, 6 kilowattuur per dag. Als ze meer verbruiken, betalen ze € 0,70 per kilowattuur en bij een lager verbruik krijgen ze geld terug.’ Het uitlezen van de energiemeters kan gemakkelijk vanuit de receptie. ‘En op de plekken waar niemand staat zetten we de stroompaal gewoon uit.’

Energieverbruik met 40% gedaald

In de beginjaren van de energiemeters kreeg Buehre vaak geschrokken reacties. ‘Mensen vonden het echt belachelijk dat ze moesten betalen voor hun eigen verbruik. En ook andere campingeigenaren vonden het maar gek.’ Anno 2023 is het betalen voor eigen gebruik steeds normaler. ‘Wat wij heel opvallend vinden is dat het totale energieverbruik op de camping gedaald is. Omdat mensen betalen voor hun verbruik, zijn ze een stuk zuiniger geworden. Op dit moment verbruiken we 40% minder energie dan toen we een all-in prijs hadden.’

Wat Buehre betreft is het doorberekenen van het eigen verbruik de oplossing voor hoge energieprijzen en verduurzaming. ‘Zeker nu mensen ook hun elektrische auto opladen op de camping. Dan ben je gewoon een dief van je eigen portemonnee als je dit niet aan banden legt.’

Meten is weten

Dat betalen voor eigen verbruik steeds gebruikelijker wordt, merken ze ook bij ICY. Dit bedrijf levert sinds 2016 energiemanagementsystemen voor op de camping en heeft ook camping Nommerlayen geholpen met het plaatsen. ‘In het begin was het echt een vernieuwend product, maar inmiddels zien we dat het steeds populairder wordt onder campingeigenaren’, vertelt directeur René Nederhoed.

Het bedrijf ziet dat de vraag naar meetsystemen de afgelopen jaren flink is toegenomen. ‘Het grootste voordeel van zo’n systeem is dat een campingeigenaar precies kan zien hoeveel kilowattuur er verbruikt is op een kampeerplek. Het is dan aan de eigenaar hoe ze dit in rekening willen brengen bij de kampeerder. Ons systeem kan ingericht worden op basis van de wensen van een camping.’

Aanleg energiemanagementsysteem

Het aanleggen van een energiemanagementsysteem is volgens Nederhoed niet heel ingewikkeld. Hij legt uit hoe ICY van A tot Z is betrokken bij het proces. ‘Als een camping een energiemanagementsysteem aanvraagt, kijken wij wat er nodig is om dit te realiseren. De meters plaatsen is in principe een gemakkelijk proces omdat de meters draadloos communiceren met het systeem van ICY. Dit gaat via een eigen netwerk dat altijd werkt, ook als bijvoorbeeld de wifi eruit ligt. Maar we zien vaak dat campings deze investering aangrijpen om het gehele energienetwerk op de camping te moderniseren. Het plaatsen van onze meters wordt vaak door de installateur van de camping gedaan, maar wij kunnen dit ook doen.’

Een energiemeter van ICY kost zo’n € 100 tot € 150 per meter. Als er ook andere aanpassingen in het netwerk gedaan moeten worden, kunnen de kosten hoger uitvallen. ‘We zien vaak dat de investering binnen een jaar terugverdiend wordt. Maar dit hangt natuurlijk wel af van het energiebeleid van de camping. Een campingeigenaar die € 0,30 per kilowattuur vraagt zal er langer over doen dan iemand die € 0,50 in rekening brengt. We zien wel dat het energieverbruik op iedere camping terugloopt. Over het algemeen bespaart men 25 tot 30% en ook dat scheelt in de kosten.’

Zelf een meter installeren

Net als ICY is ook Homewizard gespecialiseerd in het meten van gas, water en licht. Het bedrijf richt zich van oudsher vooral op consumenten, maar ziet een stijgende vraag vanuit campings. ‘In het begin verkochten wij ons product vooral aan mensen die vanuit een ecologisch oogpunt hun verbruik wilden meten. Het laatste jaar zien we vooral dat men inzicht wil in het verbruik vanwege de gestegen energiekosten’, legt directeur Paul Straathof uit.

De kWh-meter van het bedrijf kost € 59 en is gemakkelijk te installeren op alle stroomaanvragers in Europa. ‘De meters hebben geen bedrading en communiceren via wifi. Je kunt ze laten installeren door je eigen installateur, maar over het algemeen zijn de meeste campingeigenaren handig genoeg om dit zelf te doen’, geeft Straathof aan.

Van all-inprijs naar verbruik meten

Waar Camping Nommerlayen al jaren het verbruik per kampeerder meet, zit Camping De Molenhof nog aan het begin van dit traject. De camping in het Twentse Reutum hanteert op dit moment nog een all-intarief. Maar vanaf volgend jaar gaat ook deze camping over op een energiemeetsysteem. ‘Eind dit jaar gaan wij alle stroompalen op de kampeerplekken vervangen en het systeem van Smart-Camping integreren. Zo zien we gemakkelijk wat kampeerders verbruiken tijdens hun verblijf’, vertelt campingeigenaar Gerbert Kleijsen.

‘Vanaf 2024 schakelen we over naar deels variabele prijzen. Kampeerders krijgen een basistarief met daarin 6 ampère stroom en 5 kilowattuur. Het aantal ampères kan tegen betaling worden opgehoogd naar 10 of 16 ampère. Alle extra kilowatturen worden apart verrekend. Ook willen wij de mogelijkheid bieden om helemaal geen stroom af te nemen. Dat is vooral voor tentkampeerders en zelfvoorzienende kampeerders ideaal.’ De prijs voor een kilowattuur stroom laat Kleijsen afhangen van de marktconforme prijs op dat moment. ‘Bij ons in het dorp staat een laadpaal voor het gemeentehuis. Wij houden dezelfde prijs aan als de laadpaal.’

Stroom vooraf inkopen

Kleijsen is groot voorstander van een beleid dat vooral kijkt naar hoeveel de kampeerder daadwerkelijk verbruikt. ‘Juist doordat mensen nu voor hun eigen verbruik betalen, blijft het eerlijk. Zo voorkom je dat kampeerders met een laag verbruik indirect meebetalen aan de energiekosten van mensen die allerlei elektrische apparaten meenemen.’

In de toekomst ziet hij het voor zich dat kampeerders op Camping De Molenhof vooraf hun stroom inkopen. ‘Dan kunnen mensen een x-aantal kilowattuur aanschaffen en krijgen ze automatisch een melding zodra ze 80% verbruikt hebben. Dan is het aan hen of ze extra uren kopen of minder gaan verbruiken.’ Door de energie vooraf in rekening te brengen wil Kleijsen voorkomen dat men achteraf moet bijbetalen. ‘Wij vinden het een gek idee dat iemand die drie weken op de camping heeft gestaan nog € 8 moet afrekenen voor extra energieverbruik. Door vooraf te betalen hopen we dat te voorkomen.’

Rechtvaardigheid door kWh-meters

Behalve het besparen op energieverbruik is er nog een goede reden om over te stappen op een meetsysteem. De groei van het aantal elektrische auto’s (en ook campers en caravans) zorgt namelijk ook voor een noodzaak tot verandering. ‘We zien dat sommige mensen hun auto opladen via de stroompaal op de kampeerplaats. Buiten het feit dat dit het energienet overvraagt, kost het meteen ook een hoop geld’, weet Straathof. Een kWh-meter betaalt zich volgens hem dan ook snel uit. ‘Een keer een elektrische auto opladen op de kampeerplek kost ongeveer € 25. Dus reken maar uit hoe snel je de meter eruit hebt. Wanneer je een vast energietarief hanteert is het vrijwel onmogelijk om kostendekkend te zijn. Door het verbruik per persoon in rekening te brengen bespaar je een hoop kosten en bovendien blijft het rechtvaardig voor iedereen’, besluit Straathof. Ook concullega Nederhoed sluit zich volledig aan bij het principe dat de gebruiker betaalt. ‘Op die manier betalen grootverbruikers een stuk meer dan mensen die alleen hun telefoon willen opladen.’

Doorberekenen logische stap

Steeds meer campings zien een overstap naar pay per use zitten. De vraag werpt zich echter op wat kampeerders hiervan vinden. Straathof denkt dat er best wel begrip is bij kampeerders. ‘Steeds meer consumenten meten thuis hun energieverbruik. Zij zijn zich zeker na deze winter bewust van het feit dat energie heel duur is. Wij denken dan ook dat het doorberekenen van de energiekosten helemaal geen probleem is. Het is een logische stap.’

Kampeerders begripvol

Onderzoek van ACSI onder kampeerders lijkt de mening van Straathof te onderschrijven. Bijna 60% van de respondenten geeft aan “redelijk begrip” te hebben voor het betalen van hun eigen energieverbruik. Zo’n 30% geeft aan hier zelfs “(erg) veel begrip” voor te hebben.

Het gemak van all-in

Veel campings zien de urgentie van het elektriciteitsverbruik meten en doorberekenen. En hoewel ook de kampeerder begripvol lijkt te zijn, betalen ze toch graag nog een vaste prijs voor hun energieverbruik. Het onderzoek van ACSI laat zien dat bijna de helft van de ondervraagde kampeerders het liefst een all-inprijs zou betalen, waar de energiekosten op de kampeerplek een onderdeel van zijn. De meerderheid vindt een bedrag tussen de € 2 en € 3,99 voor energieverbruik een redelijke prijs. Bewustwording over het energieverbruik is er ook. 47% van de kampeerders zegt beter na te denken over hun stroomverbruik als ze hier extra voor moeten betalen. 72% zegt ook thuis op hun verbruik te letten nu de kosten zo flink zijn gestegen.

‘De toekomst is groen’

Waar steeds meer campings kiezen voor het meten van het energieverbruik en de kampeerder laten betalen, kiest de Engelse camping Woodovis Park voor een andere optie. Campingeigenaar Anthony Ell vertelt dat de camping heeft gekozen voor een duurzame oplossing. Sinds eind 2022 zijn ze volledig zelfvoorzienend. Hierdoor kan de camping nog steeds een all-intarief aanbieden, zonder last te hebben van de sterk variërende energieprijzen.

‘Alle stroom op de camping wordt opgewekt door 202 zonnepanelen en opgeslagen in grote batterijen. Hierdoor kunnen wij onze prijzen laag houden en toch alle voorzieningen bieden, zoals een zwembad, sauna en jacuzzi’s.’ Het zwembadwater wordt verwarmd met een warmtepomp. In het toiletgebouw zit een speciaal zonnepanelensysteem om het water op te warmen. ‘Ook op het vlak van water zijn we volledig zelfvoorzienend. We hebben onze eigen waterput.’

Geld besparen met verduurzamen

Duurzaamheid is de belangrijkste drijfveer voor Anthony Ell, maar de camping heeft ook al flink wat kosten kunnen besparen. ‘We hebben £ 150.000 geïnvesteerd om de camping volledig zelfvoorzienend te maken. Een proces dat inclusief alle voorbereidingen, vergunningaanvragen en de installatie van de zonnepanelen, ruim een jaar heeft geduurd. Naar verwachting zouden we in twee jaar uit de kosten zijn, maar het lijkt erop dat dit punt een stuk eerder komt.’

Wat Ell betreft is volledig zelfvoorzienend zijn de oplossing voor alle campings. ‘Ik raad iedereen aan om zelf stroom op te wekken via zonne- of windenergie. En ook op het gebied van water is het handig als je je eigen bron hebt. Het is een duurzame oplossing en het bespaart een hoop kosten. Water en elektriciteit zijn doorgaans een grote kostenpost voor een camping.’

Betalen voor verbruik de nieuwe standaard

Hoewel kampeerders toch nog een voorkeur hebben voor een all-intarief, lijkt betalen voor eigen verbruik de nieuwe standaard te worden op de camping. Kampeerders hebben op deze manier zelf invloed op hun verbruik (en dus kosten), terwijl campingeigenaren het op een eerlijke manier kunnen doorrekenen. En hoewel het niet hun eerste optie is, hebben kampeerders wel degelijk begrip voor deze manier van werken. Bovendien daalt het algehele energieverbruik en dit heeft een positieve impact op het milieu.

Toenemende vraag

Energie-expert Van den Beukel ziet nog wel een addertje onder het gras. Hij waarschuwt voor een toenemende vraag naar elektriciteit op de camping. ‘Doordat kampeerders overschakelen naar elektrische voertuigen (auto’s maar ook campers), zal de vraag naar energie eigenlijk alleen maar toenemen. Het is een uitdaging om het elektriciteitsnet snel genoeg uit te breiden. Tegelijkertijd zal het aandeel van energie die is opgewekt door zon en wind geleidelijk aan groter worden in de elektriciteitsmix.’

Zelf duurzame energie opwekken zoals op camping Woodovis Park is dus niet zo’n gek idee. Dankzij hun zonnepanelen en waterput zijn zij niet afhankelijk van zowel de elektriciteits- als de waterprijs. Maar hier moet de camping natuurlijk wel de mogelijkheden tot hebben.

What about water?

Waar kWh-meters en zelf duurzame energie opwekken de oplossingen lijken te zijn voor de sterk variërende energieprijzen, ligt er alweer een volgende uitdaging op campingeigenaren te wachten. Het watertekort en de daarmee samenhangende kosten voor water, zorgen voor nieuwe problemen. Straathof ziet dat de waterprijzen in sommige Europese landen al flink stijgen. ‘In België betaal je nu bijvoorbeeld al fors meer voor een kubieke meter water dan in buurland Nederland. Ik heb daar al prijzen van meer dan tien euro voorbij zien komen terwijl Nederland rond de één euro zit.’

Zodra campingeigenaren hun energiebeleid hebben vormgegeven lijkt het dus verstandig te zijn om ook alvast na te denken over het waterbeleid.

MID-gecertificeerde meters

Campings die ervoor kiezen om het verbruik per kampeerder te meten en in rekening te brengen, moeten zeker weten dat het meetsysteem dat zij gebruiken MID-gecertificeerd is. Alleen gecertificeerde meetsystemen mogen namelijk gebruikt worden om het verbruik de factureren. Zowel de meters van ICY als die van Homewizard zijn MID-gecertificeerd. Homewizard en ICY zijn voornamelijk actief op de Nederlandse markt, maar beide partijen leveren hun producten in heel Europa.